โรคปอดอักเสบติดเชื้อในผู้สูงวัย อันตรายกว่าที่คิด

[siritidaphon]

โรคปอดอักเสบติดเชื้อในผู้สูงวัย อันตรายกว่าที่คิด

เป็นความเข้าใจที่ถูกต้องอย่างยิ่งครับ ที่ว่า โรคปอดอักเสบติดเชื้อในผู้สูงวัยนั้นอันตรายกว่าที่คิดมาก เนื่องจากผู้สูงอายุมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงและอัตราการเสียชีวิตสูงกว่าคนวัยอื่น ๆ

นี่คือเหตุผลที่โรคปอดอักเสบในผู้สูงอายุเป็นภัยเงียบ และสิ่งที่คุณควรรู้:

ทำไม "โรคปอดอักเสบในผู้สูงวัย" จึงอันตราย?

ความรุนแรงของโรคปอดอักเสบ (Pneumonia) ในผู้สูงอายุมาจาก 3 ปัจจัยหลัก คือ:


1. ภูมิต้านทานร่างกายลดลง (Compromised Immunity)
ระบบภูมิคุ้มกันของผู้สูงอายุจะทำงานได้ไม่เต็มที่ ทำให้ต่อสู้กับเชื้อโรคได้ยากกว่า และเชื้อโรคสามารถลุกลามไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายได้ง่าย

ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง: ทำให้มีโอกาสเกิด การติดเชื้อในกระแสเลือด (Sepsis) หรือ ภาวะช็อก ได้สูง ซึ่งมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึง 50-60%


2. มักมีโรคประจำตัวร่วมด้วย (Comorbidities)
ผู้สูงอายุมักมีโรคเรื้อรังอยู่แล้ว เช่น โรคหัวใจ (หัวใจล้มเหลว), เบาหวาน, โรคไตเรื้อรัง, โรคหลอดเลือดสมอง หรือ COPD (ถุงลมโป่งพอง)

เมื่อเกิดปอดอักเสบขึ้น ภาวะติดเชื้อจะกระตุ้นให้โรคประจำตัวเหล่านี้กำเริบ ทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้น ไตวายเฉียบพลัน และส่งผลให้ระบบหายใจล้มเหลวได้ง่าย


3. อาการแสดงไม่ชัดเจน (Atypical Symptoms)
ผู้สูงอายุบางรายอาจไม่มีอาการเด่นชัดเหมือนคนหนุ่มสาว เช่น ไม่มีไข้สูง หรือ ไอไม่มาก

อาการที่แสดงออกอาจเป็นอาการทางระบบประสาทแทน ทำให้วินิจฉัยและรักษาช้า ซึ่งเป็นอันตรายอย่างยิ่ง


สัญญาณเตือนที่ต้องเฝ้าระวังในผู้สูงอายุ

เนื่องจากผู้สูงอายุอาจไม่มีไข้สูงหรือไอชัดเจน จึงต้องสังเกตอาการทางอ้อมดังต่อไปนี้:

อาการทั่วไป (อาจมี/ไม่มี)                    อาการผิดปกติทางระบบประสาท (ควรระวังเป็นพิเศษ)
ไอ (อาจมีเสมหะหรือไม่ก็ได้)           อาการซึมลง หรือ ไม่ค่อยตอบสนอง
หายใจหอบถี่ หรือ หายใจเร็ว ผิดปกติ   ความรู้สึกสับสน หรือ สติสัมปชัญญะเปลี่ยนแปลง (เช่น พูดจาไม่รู้เรื่อง)
อ่อนเพลีย หรือ หมดแรง อย่างรวดเร็ว   อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ (แทนที่จะมีไข้สูง)
เบื่ออาหาร หรือ คลื่นไส้/อาเจียน           มีอาการล้มบ่อย หรือ เดินเซ
มีไข้ หรือ หนาวสั่น (หากมีอาการชัดเจน)   ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ หรือมีอาการทางช่องท้อง


ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ผู้สูงอายุติดเชื้อปอดอักเสบง่ายขึ้น:

ปัญหาการสำลักเงียบ: การกลืนลำบาก หรือการสำลักอาหารและน้ำลายเข้าปอด (พบบ่อยในผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้มีโรคทางสมอง)

การอยู่ในโรงพยาบาล: การติดเชื้อที่ได้รับจากโรงพยาบาล (Hospital-acquired pneumonia)

การสูบบุหรี่ และการสัมผัสควันบุหรี่มือสอง


การป้องกันที่สำคัญที่สุด

วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคปอดอักเสบในผู้สูงอายุ คือการสร้างภูมิคุ้มกันและลดความเสี่ยง:

การฉีดวัคซีน: ผู้สูงอายุควรได้รับวัคซีนที่เกี่ยวข้อง เช่น

วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (ฉีดทุกปี)

วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ (วัคซีนนิวโมคอคคัส) (ตามคำแนะนำของแพทย์)

การดูแลสุขอนามัย: ล้างมือบ่อย ๆ โดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหาร

การจัดการโรคประจำตัว: ควบคุมโรคเบาหวาน ความดัน และโรคหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติอย่างเคร่งครัด

ระวังการสำลัก: หากมีภาวะกลืนลำบาก ควรปรึกษาแพทย์หรือนักกิจกรรมบำบัด เพื่อปรับรูปแบบอาหารและความเข้มข้นของน้ำที่เหมาะสม

หากผู้สูงอายุมีอาการผิดปกติแม้เพียงเล็กน้อย ควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้โดยคิดว่าเป็นเพียงอาการไข้หวัดธรรมดา