จัดฟันบางนา: สุขภาพช่องปาก คือ กระจกส่องสุขภาพร่ายกาย เชื่อว่าหลายๆท่านคงทราบกันเป็นอย่างดีว่า ปากเป็นช่องทางสำคัญในการรับประทานอาหาร โดยมีฟันในการทำหน้าที่บดเคี้ยว ลิ้นมีหน้าที่รับรสชาติส่งผ่านถึงความสุข เยื่อบุภายในช่องปากทำหน้าที่ควบคุมพื้นที่ให้อาหารที่รับประทานเข้าไปอยู่ที่เดียวกัน ซึ่งเยื่อบุในช่องปากนี้เองที่มีความจำเป็นในการสร้างระบบภูมิคุ้มกันเพื่อกำจัดเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก เยื่อบุยังมีหน้าที่สำคัญในการรับมือกับอาหารที่มีความแข็ง ร้อน เย็น จึงทำให้ต้องมีการผลัดเปลี่ยนเซลล์เยื่อบุอยู่ตลอดเวลา ยังไม่หมดเพียงเท่านั้นในช่องปากยังมีน้ำลาย ที่จะทำการไหลออกมาเป็นจำนวนมากในเวลาบดเคี้ยวอาหาร เพื่อให้อาหารไหลผ่านได้ง่ายไม่ติดขัด รวมถึงยังช่วยกำจัดเศษอาหารต่างๆได้อีกด้วย
ซึ่งในวันนี้จะขอพาท่านผู้อ่านมาทำความรู้จักกับคำที่ทันตแพทย์ทั่วโลกหลายๆท่านชอบพูดว่า “อยากรู้สุขภาพกาย ให้สังเกตที่สุขภาพปาก” หลายท่านคงเกิดคำถามว่าเกี่ยวอะไรกันระหว่างช่องปากกับร่างกาย ซึ่งเราจะมาไขข้อสงสัยกัน โดยมีรายละเอียดเนื้อหาใจความดังต่อไปนี้
ในขณะที่เรานั้นอยู่ในช่วงวัยเจริญเติบโต สุขภาพช่องปากยังคงแข็งแรง ไม่ต่างจากสุขภาพร่างกาย ที่ยังไม่ผ่านการใช้งานอย่างหนัก แต่เมื่ออายุมากขึ้นเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ อวัยวะต่างๆเริ่มเสื่อมสภาพตามการใช้งานอย่างหนัก เยื่อบุในช่องปากเริ่มเบาบางลงและไม่ยืดหยุ่นเหมือนเดิม ผิวลิ้นจะมีความเลียบ หากว่าเป็นแผนในช่องปากก็จะทำให้หายช้าแถมยังสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายขึ้นด้วย ต่อมน้ำลายไม่สามารถขับน้ำลาย ทำให้มีอาหารปากแห้ง ฝืดในลำคอ กลืนยาก ทำให้ไม่อยากที่จะรับประทานอาหาร ซึ่งอาการเหล่านี้ถือว่าเป็นสาเหตุหลักของ ฟันผุ เหงือกอักเสบ รากฟันอักเสบ สำหรับผู้สูงอายุบางท่านอาจจะมีปัญหาเรื่องการดูแลสุขภาพช่องปากเนื่องจากการทำความสะอาดช่องปากได้ไม่สม่ำเสมอ เนื่องจากอาจจะมีปัญหาสุขภาพต่างเช่น โรคเกี่ยวกับไขข้อ ทำให้มีเศษอาหารตกค้างในช่องปาก และบางทีเศษอาหารเหล่านั้นอาจหลุดไปภายในร่างกายจากการสำลักส่งผลทำให้ปอดติดเชื้อได้ สุขภาพช่องปากจึงถือว่ามีความเกี่ยวเนื่องผูกฟันกับสุขภาพร่างกายด้วยเช่นกัน
แต่สำหรับผู้สูงอายุบางท่านที่มีสุขภาพช่องปากที่ดีนั้นบ่งบอกได้ถึงสุขภาพชีวิตที่ดี รับประทานอาหารครบถ้วน หรือมีภาวะทางโภชนาการที่สมบูรณ์ ซึ่งผู้สูงอายุที่มีการรับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ สุขภาพร่างกายแข็งแรง มักจะมีสุขภาพช่องปากที่แข็งแรงสมบูรณ์ตามไปด้วย แต่สำหรับผู้สูงอายุที่มีสุขภาพช่องปากที่ไม่ดีส่วนใหญ่มักมีพฤติกรรมการรับประทานในช่วงวัยเจริญเติบโตที่ไม่ดีไม่ถูกต้องเหมาะสม ขาดแร่ธาตุและสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย และส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปากในระยะยาวอีกด้วย ซึ่งปัญหาในช่องปากที่มักจะพบเจอได้บ่อยในผู้สูงอายุก็คือ
– ฟันผุ
สาเหตุส่วนใหญ่ที่จะทำให้ผู้สูงอายุฟันผุก็คือ การที่ร่างกายขับน้ำลายออกมาได้น้อยกว่าปกติ ทำให้มีเศษอาหารสะสม มีคราบแบคทีเรียเกาะติดเนื่องจากไม่มีน้ำลายมาคอยชะล้าง แต่ถึงจะเป็นผู้สูงอายุเมื่อเกิดฟันผุก็ไม่ควรที่จะทำการถอนฟัน ควรรักษาไว้ให้ได้มากที่สุด
– โรคปริทันต์อักเสบ
ถือว่าเป็นหนึ่งในโรคที่พบเจอมากในผู้สูงอายุ เนื่องจากว่าโดยส่วนใหญ่ผู้สูงอายุจะเป็นโรคเหงือก และส่วนใหญ่ไม่รีบทำการรักษาส่งผลให้เกิดโรคเหงือกอักเสบรุนแรง หรือ ปริทันต์ ซึ่งหากว่าปล่อยทิ้งไว้ ก็จะทำให้สูญเสียฟันจริงอย่างถาวร
– ฟันหรอ
เป็นผลพวงต่อเนื่องมาจาก โรคฟันผุ และ โรคปริทันต์อักเสบ ซึ่งไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องจึงทำให้ต้องสูญเสียฟันอย่างถาวร ซึ่งจะส่งผลทำให้เวลาบดเคี้ยวอาหารมีความยาก ซึ่งจะทำให้ผู้สูงอายุจำเป็นจะต้องใส่ฟันปลอมแบบถอดได้ ซึ่งง่ายต่อการทำความสะอาด ซึ่งผู้สูงอายุบางท่านอาจละเลยความพอดีของฟันปลอม แค่ใช้บดเคี้ยวอาหารได้ก็พอ แต่การใส่ฟันปลอมที่ไม่พอดีเป็นประจำจะทำให้เป็นสาเหตุให้เกิดเยื่อบุในช่องปากเกิดการอักเสบได้
– ปากแห้ง
ปากแห้งในผู้ใหญ่นั้นอาจจะเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น สุขภาพร่างกายทำให้ขับน้ำลายออกมาได้น้อย การรับประทานยาเกี่ยวกับความดัน ซึ่งอาการปากแห้งนี้มักพบในผู้สูงอายุเพศหญิงมากกว่าเพศชาย วิธีป้องกันคือควรจิบน้ำบ่อยๆ